Fazl b. Alevî

Fazl b. Alevî yahut meşhur adıyla Seyyid Fazl Paşa, Yemen Hadramut
kökenli Bâ Alevî kabilesine mensup olarak Hint Alt-Kıtası’nın Malabar
bölgesinde 1240/1824 yılında doğdu. Soyu Hz. Ali ve Hz. Fatıma
üzerinden Hz. Peygamber’e ulaşmaktadır. Bölge Müslümanlarının lideri
konumundaki babasının vefatının akabinde onun dinî-tasavvufi
ve sosyal konumunun halefi oldu. Müslümanların işgalci İngiliz görevlilere
ve işbirlikçi Hindulara karşı saldırılar düzenledikleri bu devrede
bu faaliyetlerin arkasındaki isim olmakla suçlandı ve Mekke’ye
sürgüne gönderildi. Çok kısa bir süre kaldığı Mekke’den önce Mısır’a
ve oradan İstanbul’a geçerek sömürge karşıtı faaliyetlerin organizesinde
yer aldı. Umman’ın güneyinde ve Hint Okyanusu kıyısında bulunan
Zufâr bölgesinin idaresini yerli kabilelerin desteğini alarak 1875
yılında üstlendi. 1879’da İngiliz destekli yerel bir isyan neticesinde
buradaki hükümranlığı sona erdi. İdareyi tekrar ele alabilmek için
İngilizlerle yakın ilişkiler geliştirme ve İngiliz desteğini kazanma çabaları
akim kaldı. Tekrar göç ettiği İstanbul’da Sultan II. Abdülhamid
döneminde görüşlerine başvurulan Arap eşrafı arasına dahil oldu ve
özellikle Güney Arabistan’a dair malumatından istifade edilen bir
müsteşar olarak günlerini geçirdi. Vezirlik payesiyle taltif edildi. Kendisini
sakıncalı görmeye devam eden İngilizler tarafından memleketine
gitme teşebbüsleri engellendiği için doğduğu topraklara bir daha
hiç dönemedi. Eserlerinin önemli bir kısmını hem kaleme aldığı hem
de bastırdığı payitahtta 2 Recep 1318/26 Ekim 1900 tarihinde vefat etti
ve Sultan Mahmud Türbesi haziresine defnedildi.