Celalettin Divlekci’den Tefsire Giriş kitabı

Meşhur müfessir ve dilci Râgıb el-İsfahânî'nin (ö. 425/1033-34) günümüze tamamı ulaşmayan tefsirinin mukaddimesi, aynı zamanda gazetemiz köşe yazarlarından olan Doç. Dr. Celalettin Divlekci tarafından tercüme, tahkik ve incelemesi yapılarak Tefsire Giriş adıyla neşredildi (Klasik Yayınları, 2021).

 Tefsir usûlü açısından kurucu metin niteliğinde olan eserin muhteva bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğu görülmektedir: Filolojik açıdan sözün tabiatı, dil-yorum ilişkisi, metni farklı yorumlara açık hale getiren hususlar, metni/sözü doğru anlamanın önündeki engeller, lafız merkezli ve anlam merkezli yorumlar, nesh bağlamında dinin sabiteleri ve değişkenleri vs.

Eserin tefsir tarihi açısından değerine dair Ömer Nasuhi Bilmen (ö. 1971) şu tespitleri oldukça dikkat çekicidir: “Râgıb-ı Isfehânî, pek mütefekkir, mütebahhir ulemâdan ma'duttur. Şer'î ilimlerde büyük bir iktidar sahibi olduğu gibi hikmette, ahlâkta, edebiyatta da yüksek bir ihtisas sahibi idi. (…) Râgıb-ı Isfehânî hadd-i zâtında büyük bir müfessirdir, tefsir tarihine büyük bir hizmette bulunmuştur. Tefsire dâir yazdığı eseri ikmâl edememiştir. Fakat bu nâtamam eser büyük bir kıymeti hâizdir, hattâ Kaadî Beyzâvî gibi bir büyük müfessir, bu kitaptaki tahkîkattan müstefîd olmuştur. (…) Bu kitap, usûl-i tefsire dâir pek mükemmel bir mukaddimeyi câmidir ki, eser de hatt-ı zâtında bu mukaddimeden ibarettir.” Ayrıca eserim sayfa kenarlarına, derkenar şeklinde; başlık görevi görecek, okurun esere nüfuzunu kolaylaştıracak türden açıklamalar da konulmuş. Yazarımızı tebrik eder, eserin milletimizi Kur’an’la buluşturacak bir köprü olmasını temenni ederiz.”

Mesut Turan