Ali b. Muhammed el-Gazzâlî

Ali b. Muhammed el-Gazzâlî’nin hayatı hakkında tafsilatlı bilgilere ulaşılamamaktadır. Tahrîrü’s-sülûk adlı eserinden anlaşıldığı kadarıyla, 1454 yılında Kahire’de bulunan müellifin, ed-Dürrü’l-manzûm fî hulâsati’l-ulûm adlı muhtasar bir eseri Fâtih Sultan Mehmed Han için telif ettiği yönündeki Kâtib Çelebi’nin verdiği bilgi göz önüne alındığında, İstanbul’a gelerek hayatını bir müddet burada idame ettirmiş olması muhtemeldir. Kahire’deki ulemaya dair tafsilatlı bilgiler vermesiyle meşhur olan Sehâvî’nin, müellifin sadece adını zikretmekle yetinmesi de onun hayatının bir dönemini Kahire dışında ve büyük ihtimalle İstanbul’da sürdürdüğü tezini güçlendirmektedir. Bununla birlikte, yine Kâtib Çelebi’nin belirttiğine göre, Fâtih’e ithafen kaleme aldığı ed-Dürrü’l-manzûm’un muhtasarı olan Mesâbîhü’l-fühûm ve mefâtîhü’l-ulûm adlı kitabını Muhammed Devâdâr için telif ettiği göz önüne alındığında, müellifin tekrar Memlük topraklarına dönmüş olma ihtimali söz konusu olmaktadır. Kaynaklarda Ali b. Muhammed el-Gazzâlî’nin vefat tarihi olarak genellikle 1473/1474 yılı verilmekte, ancak herhangi bir mekân adı zikredilmemektedir.

Belli başlı eserleri şunlardır: Mîzânü’l-istikâme li-ehli’l-kurbi ve’l-kerâme, İsti‘tâfü’l-merâhim ve isti‘tâfü’l-mekârim, el-İhtimâm fî münâsahati’l-imâm, Hâlisatü ıkdi’d-dürer min hülâsati ıkdi’l-ğurer, Tavâliü envâri’l-kulûb min metâlii esrâri’l-guyûb, el-Kavâidü’l-vâfiyye el-vâkiyye bi’l-akâidi’l-kâfileti’l-kâfiye.