Mezhepler Arası Mücadele

Hanbelîlik-Eş‘arîlik İlişkisi (III.-V./IX.-XI. yy.)

Bu çalışmada Sünnî gelenek içinde yer alan ve son araştırmalarla amelî yapısı kadar kendine has itikadi boyutunun olduğu da anlaşılan Hanbelîlik ile yine Ashâb-ı hadîs’ten Şâfiîliğin itikadi görüşlerini sistematik bir yorumla kelamlaştırdığı kabul edilen Eş‘arîliğin teşekkül dönemindeki ilişkisi ele alınmıştır. IX-XI. yüzyıllar arasını kapsayan bu üç yüz yıllık süreç, felsefi ve tasavvufi düşüncedeki tekâmül ve siyasi, sosyal açılardan hayli hareketli bir döneme işaret eder.

Eserde, Hanbelîlik ile Eş‘arîlik ilişkisinin yoğun yaşandığı Bağdat ve çevresine odaklanılmakla birlikte, tartışmaların sıçradığı Nişabur ve Şam gibi diğer bazı şehirler de göz ardı edilmemiş; ayrıca bölge devletlerinin mezhepler arası etkileşimdeki rolleri üzerinde durulmuştur.

Günümüzde mezhepleri, karşıtları ya da birbirleriyle kurdukları ilişkiler üzerinden değerlendiren çalışmalar artmıştır. Mezhepler Arası Mücadele, alandaki araştırmalara yeni bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.