Osmanlı Yargı Sistemi ve Kazaskerlik

Osmanlı sistemi her şeyden önce bir hukuk düzenidir ve bir bütün olarak Osmanlı sistemini doğru çözümleyebilmek, tarihî süreç içerisinde Osmanlı adalet mekanizmasının işleyiş biçimini doğru tahlil edebilmeye bağlıdır. Bir başka deyişle, Osmanlı sistemini anlamanın yolu adalet sisteminin anlaşılmasından geçer. Osmanlı yönetim biçimini klasik imparatorluklardan ayıran en önemli unsur, adalet mekanizmasının merkezî konumudur. Bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu içerisinde hukuki otorite, mutlak güce sahip olduğu düşünülen padişahların gücünü sınırlayan bir özellik göstermektedir.

Osmanlı sisteminde adaletin tesisinden sorumlu kurumlar arasında kazaskerlik makamının rolü büyüktür. Kazaskerlik makamının siyasi erk karşısındaki konumu sadece hukuk-siyaset ilişkisini değil, aynı zamanda adalet bürokrasisinin yönetimden eğitim sistemine kadar uzanan geniş yelpazede ne denli etkin olduğunu gösterir.

Bugüne kadar, klasik imparatorluk yapılarından hukuk sistemi ve adalet anlayışı ile ayrılan Osmanlı İmparatorluğu’nun bu yönünü araştıran çok fazla çalışma yapılmamıştır. Elinizdeki eser, tarihî seyri içinde kazaskerliğin sistem içinde ve siyasi otorite karşısındaki konumunu, gücünü ve yaşanan devasa dönüşümlerle birlikte kazaskerin konumunun nasıl değiştiğini ele almakta, Osmanlı hukuk sistemi ve adalet anlayışı hakkında çok önemli tespitler yapmaktadır.

Osmanlı hukuk sistemi içerisinde çok merkezî bir konuma sahip olan kazaskerlik kurumunu birinci el kaynaklardan hareketle inceleyen eser, Osmanlı İmparatorluk sistemi içerisindeki adalet fikri hakkında muhatabını aydınlatmakla kalmamakta, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluk sisteminin doğası hakkında da son derece berrak bir bakış açısı sunmaktadır.