Hansaray’ın kapıları bu kitapla açılıyor

İslam felsefesinden Batı düşüncesine, Hind geleneğinden modern kuramcılara kadar geniş bir dünyayı okuyucusuna sunan Klasik Yayınları, dünyanın kalbinin anahtarını elimize koyuyor. Dünyanın farklı köşelerinden yazarların, ilim adamlarının parlak, muhtevalı paleti ile dopdolu fikirlerin, düşüncelerin buketi, okurun, hayatın her tadını, her rengini, her kokusunu, her manzarasını, her hissini tanımasına, yaşamasına yol açar. Kışın soğuklarda sıcak battaniye ile sarılıp demli çayla ya da yazın yorgun güneşin ışığından ağacın seri gölgesine sığınıp bir kitap sayesinde kendimize yeni bir dünya açmak ne kadar güzeldir.

Bir zaman önce Klasik Yayınları’ndan elime çok ilginç bir kitap ulaştı. Nicole Kançal-Ferrari tarafından yazılmış kitabın adı Kırım’dan Kalan Miras Hansaray.  Bazılarına bu isim hiçbir şey demez. Bazılarının okul derslerinde duyduğu Kırım hakkındaki bilgiler aklına gelir. Ukraynalı olduğumdan dolayı Kırım’ın farklı alanları hakkında bilgilerim vardı. Ama gerçeği söylemem gerekirse oraya sadece çocukluğumda bir defa gitme fırsatı buldum. Kadife deniz kenarında bulunan küçük bir şehirde teyzem ile birkaç güneşli gün geçirdim. Maalesef o zamanlarda kitapta bahsi geçen o zengin miras ile kavuşamadım.

Kırım tarihi ve Hansaray’ın mimarisi

Bu kitabın sayesinde yeni bir dünyaya kapı araladım. Akçam kokulu derin ormanları olan, sınırsız bozkırlardaki altın başakların fısıldayan hikâyeleriyle güneşi karşılayıp vedalaşan, çimenliklerdeki haşhaş çiçeklerinin dökülen kan gibi kırmızı yapraklarıyla sizi okşadığı, hayat verici nehirlerin, berrak göllerin yurdu Ukrayna topraklarının günümüzde bir parçası olan kudretli ve savaşçı Kırım’ın en parlak dönemlerini ziyaret etme şansı kazandım. Asırlar boyunca bu topraklarda kurulan Kırım Tatar hanlıkları düşüş ve yükselişler yaşadılar. Çalkantılı deniz ve yüce dağlar ile çevrili bu topraklarda Kırım Hanlığının doğuşu ve batışı dünya tarihinin dönüm noktalarından birisi oldu.

Kırım Tatarlarının medeniyeti zengin ve o kadar güçlü olduğundan dolayı muhteşem bir mirası bıraktı gelecek olan evlatlarına. Değişik alanlarda çalışan araştırmacılar farklı yıllarda bilgi toplamaya çalıştılar. Nicole Kançal-Ferrari’nin kitabı da bu medeniyetin mirasını tanımamıza vesile oluyor. Muhteşem Bahçesaray şehrinin sokaklarının sırlarını size açıyor. Orada bulunan görkemli Hansaray misafirleri seve seve ağırlıyor. Kitabın ilk sayfalarından itibaren Kırım Hanlığının tarihi hakkında bilgi verilmesi, okuyucuyu sanki başka bir devreye götürüp o devrenin ortamını yaratıyor. Dünyanın en tesirli Giray Hanedanı ile tanışma fırsatı buluyorsun. Eski divana daveti alıp Kırım’da hüküm süren aristokrasi hayatını izleyebilirsin.

Bu Türk ulusunun Eski Kırım, Eskiyurt, Kırkyer, Salacık, Alma, Ulaklı, Süren, Kaci, İnkerman, Akmescit, Kavşan, Aşlama gibi ilk başkentleri ve orada bulunan sarayları İslam medeniyetinin en değerli miraslarındandır. Onlar, ipek yolunun üstünde yer alan, Altın Orda devleti döneminde kendi kahramanlık hikâyelerini büyüten, esrarlı bir tarihe sahip olan şehirlerdir.

Tabii ki yazar Kırım’ın kalbi olan Hansaray hakkında da detaylı bilgi veriyor. Sarayın yerleşim düzeni ve mimarisi sadece sayfalarca yazıyla anlatılmıyor, kitabın ekinde bulunan eski harita ve mimari planlarla da okura sunuluyor. Hansaray’ın Türk İslam saray geleneğindeki yerini de inceliyor yazar. Türk-Moğol etkisinin yanı sıra İslam saraylarının mimarisindeki yerleşim düzeni, Anadolu’daki Selçuklu ve Osmanlı saraylarıyla da ortak öğeler taşımakta.

Zamanlarınız ve arzularınız varsa bu güzel dünyayı tanımak fırsatını kaçırmayınız.

 Nataliya Tsarik yazdı